Zo werken muziek contracten

Laat je contract doorlezen

Voor we beginnen en deze guide aftrappen is dit iets wat belangrijk is om te delen. Veel artiesten weten nog gewoon te weinig over muziek contracten. Sta je op het punt om te tekenen bij een label? Super gaaf! Zorg er alsjeblieft voor dat je dit contract laat doorlezen door iemand met kennis, zoals een jurist. Ik zou hetzelfde hebben gedaan – en ik heb dit artikel geschreven. Een jurist kent de haken en ogen van een contract en weten tot in hoeverre jij in je recht staat én waar je mee genaait kan worden.

Muziek contracten als producer of artiest

Begin met het begrijpen van de business in plaats van alleen maar te focussen op je muziek. Kennis over contracten zijn vaak de eerste stap.

Is een contract eigenlijk nodig? Het heeft voordelen en nadelen. Een platenlabel is natuurlijk uit op winst in onze kapitalistische samenleving – “money makes the world go round” after all. Dit is goed voor jou als artiest, want jij wil ook geld verdienen. Een bijkomend probleem is dan dat je je controle over je muziekrechten kan verliezen.

Gelukkig is het niet altijd meer noodzakelijk om getekend te zijn bij een label, want deze dagen is het aardig toegankelijk om artiest te worden. Mezelf als voorbeeld; ik heb wat basis apparatuur gekocht, uitgestald in mijn slaapkamer en later op zolder – toen ik op mezelf ging wonen, FL Studio op mijn computer gezet, wat YouTube filmpjes gekeken en veel mensen uit mijn omgeving gestalkt voor kritische feedback. Daar komen geen muziek contracten bij kijken

Belangrijke begrippen in muziek contracten

Een stukje verder in dit artikel over muziek contracten komen de verschillende soorten contracten aan bod. Daar komen begrippen in voor die wellicht voor verwarring kunnen zorgen. Het zou zonde zijn als je denkt: ‘aaahh dat komt ooit wel’. Om deze reden wil ik de volgende 6 begrippen toelichten: royalties, recoupment, A&R, PPD, Overmacht en exploiteren. Ken je deze begrip wel? Mooizo, lekker overslaan.

Royalty percentage

Een royalty percentage is een vergoeding. Hieronder staan een aantal van de mogelijke vergoedingen en royalty’s weergegeven. Deze kunnen verwerkt staan in je contract.

• Volledige royalties
• Reductie royalties
• Halvering royalties
• Geen royalties
• Royalties naar verhouding
• Royalties WBP (werkelijk berekende prijs)
• Royalties op BEP (break-even-point)

Wat zijn royalties dan? Een royalty is een vergoeding voor het gebruik van andermans recht. Wie krijgen die royalties dan? Nou, meestal gaat dit geld naar de artiesten, componisten, producers, songwriters en dergelijke uitgevers. Hoe dit precies wordt verdeeld is bij een platenlabel vastgelegd in jouw muziek contract.

Recoupment

Wat betekend recoupment? Goede vraag. Recoupment is dat een platenlabel voor alles betaald. Denk aan marketing, designs en de opnamen. Deze kosten worden afgetrokken van de inkomsten – vaak royalties – van de artiest. Dit staat vaak in een muziek contract.

Dit houdt in dat de platenlabel wel haar deel krijgt van de inkomsten, maar dat jouw inkomsten(deels) worden ingehouden totdat het door hun geïnvesteerde bedrag is terugverdient (gerecouped). Niet om het één of ander, maar de muziek zijn kapitalistische addertjes. Ze hebben het beste met je voor wanneer het hun uitkomt. En daar kan jij soms de vruchten van plukken, maar soms ook niet.

A&R

A&R is een Engelse afkorting dat staat voor Artist and Repertoire. In de muziekindustrie is het een persoon – veelal werkzaam bij een platenmaatschappij – die op zoek gaat naar nieuwe artiesten en het contact onderhoud met de artiesten van het label.

PPD

Ook PPD is een Engelse afkorting. PPD staat voor Published Price to Dealer – ofwel ‘aan de dealer betaalde prijs’. Wat houdt dit in? PPD heeft te maken met de totale verkoopprijs van een album. Op basis daarvan wordt de winstverdeling voor onder andere royalties bepaald.

Overmacht

In contracten wordt altijd gesproken over ‘Force majeure’ – ofwel overmacht. Overmacht is wanneer een partij zijn of haar afspraken niet na kan komen zonder dat ze er ook maar iets aan kunnen doen. In zo’n geval kan deze partij niets toe worden gerekend. Moet jij een tentamen maken maar staan alle straten onder water door een overstroming? Dan kan jij dit tentamen niet maken en is er sprake van overmacht. KVK zegt hier het volgende over:

• Als je de overeenkomst niet nakomt, ben je niet aansprakelijk voor schade die er uit voortvloeit.
• Je hoeft eventueel de overeenkomst maar voor een deel na te komen.
• Je mag je verplichting om de overeenkomst na te komen tijdelijk uitstellen.
• Een van de partijen mag de overeenkomst opzeggen, bijvoorbeeld na een bepaalde termijn.

Exploiteren

Exploiteren houdt in dat het zo wordt gebruikt dat het winst oplevert – ofwel iets winstgevend maken. Als ik jouw muziek exploiteer, verdien ik daar dus geld mee. Op jouw muziek zitten exploitatierechten. Kopieën maken, samplen, uitzenden of het openbaar maken van je muziek wordt allemaal gezien als exploiteren. Dit valt onder het naburig recht.

Verschillende soorten muziekcontracten in Nederland

Het is goed om een basis van contractenrecht voor muzikanten te hebben. Zo weet je wat je te wachten staat en wat er allemaal bij komt kijken. Krijg je ooit te maken met een muziek contract? Raadpleeg altijd een expert die hier veel van af weet en er dagelijks mee te maken krijgt. Geloof me, het is het waard. Juridische zaken zijn nou eenmaal complex.

De onderstaande video legt goed uit wat je allemaal moet weten. Deze video kwam ik tegen nadat ik mijn onderzoek had gedaan. Daarmee wil ik zeggen dat de onderstaande 4 punten geen samenvatting is van hetgeen wat Martijn Crama in de video uitlegt.

Zo spreekt Martijn over de ‘artiestenovereenkomst‘ (1:20), de ‘licentieovereenkomst‘ (3:41), de ‘distributieovereenkomst‘ (5:34) en de ‘joint venture overeenkomst‘ (6:54).

1: Artiestenovereenkomst

Wat is een artiestenovereenkomst? Een artiestenovereenkomst is een contract die een samenwerking tussen de artiest en het label vastlegt. De platenlabel gaat geld in jou als artiest investeren in de hoop hier winst mee te maken. Dit is een win-win situatie voor zowel jou als artiest als voor het label. Hier is een voorbeeld artiestenovereenkomst te zien.

2: Licentiedeal

De licentiedeal – ofwel de licentieovereenkomst – is een platencontract waar de artiest niet de rechten op de muziek overdraagt. Een muzieklabel mag wel gebruik maken van de muziek (exploiteren). Een voordeel? Als artiest kan je meer verdienen. Het nadeel is dat de artiest zelf moet betalen voor de opnamen, mixing, mastering en andere zaken rondom het opnemen van de muziek. Hier is een handige licentiecontract checklist te zien. Zaken waar je dus goed op moet letten.

3: 360-graden deal

De 360 deal – ofwel het 360 gradencontract en ‘multiple rights deal’ – is de moderne opvolger van het platencontract. Deze deal werd populair toen muziek meer verschoof naar het internet. Waarom heet dit het 360-graden? Omdat het ‘allround’ is: het bevat een reeks aan zaken, zoals:

• Merkrechten
• Portretrechten
• Naburige rechten
• Auteursrechten

Hierbij hangt de hoogte van de investering af van bekendheid van de artiest (correlatie). Voorbeelden van artiesten die dit soort contracten hebben getekend zijn: Nickelback, Shakira, U2 en Madonna.

4: Distributiedeal

Wat is een Distributiedeal? Een distributiedeal is een overeenkomst waarbij je een label het recht geeft om je muziek te mogen verkopen – ofwel distribueren of verdelen. Dan moet je denken aan fysieke kopieën van je muziek, zoals Cd’s en Vinyl, maar ook digitale vormen, zoals streams. Dit is vaak op commissie basis: de platenlabel krijgt een percentage, vaak tussen de 15% en 30%, van de verdiensten (netto gerealiseerde omzet).

Wat zijn Intellectuele Eigendomsrechten eigenlijk

Intellectuele eigendommen.. wat is dat..? Tijdens mijn studie een aantal jaar geleden heb ik een semester ‘IT Recht’ mogen volgen. De docent had een master in intellectueel eigendomsrecht. Voordat ik aan deze module begon had ik hier echt nog nooit van gehoord – maar al met al ontzettend interessant. Wat is een intellectueel eigendom en waarom is het belangrijk?

De rijksoverheid over het IE

De rijksoverheid zegt het volgende over het intellectuele eigendom (IE): Je kunt je werk beschermen via het intellectuele eigendomsrecht als je bijvoorbeeld uitvinder, artiest, auteur of ontwerper bent. Anderen mogen je creaties dan niet gebruiken, tenzij jij daar toestemming voor geeft. Voorbeeld: stel ik maak een game en ik gebruik jouw nummer in het spelletje zonder toestemming, dan kan ik daar problemen mee krijgen. Want: het is jouw intellectuele eigendom.

Als jij artiest bent kan het zijn dat je met een muziek contract het intellectuele eigendomsrecht van je muziek opgeeft:

• Voor altijd
• Gedurende het contract
• Nooit

Als voorbeeld: investeringsmaatschappij Shamrock Capital bezit de muziek van Taylor Swift. Fun fact: Shamrock Holdings is in bezit van de Disney estate – destijds overgenomen voor iets meer dan 400 miljoen dollar. Maar dat mag je weer vergeten.

Stappenplan: Hoe krijg je een Platencontract (muziek contracten)

Wil je graag worden getekend bij een grote platenlabel, dan moet je ze zeker niet pushen. Grote labels kijken niet alleen naar je muziek, maar ze kijken ook iets verder dan dat. Hoe is hun imago, hebben ze al een fanbase, etc. Waarom? In grote lijnen is het een stukje risico management. Kijk maar: teken je een artiest als Susan & Freek, is de kans hoog dat daar een mooi rendement uit komt: ze hebben al een naam, imago, fans, goede uitstraling – noem maar op.

Doe je hetzelfde voor iemand die eens 5 nummers heeft, overigens wel echt goede nummers, blijft het een risico dat hij of zij niet goed is in alle andere aspecten. Daarin zal deze artiest getraind moeten worden. Bijkomend dat er een aardig marketingbudget opzij moet worden gezet om deze carrière van de grond te krijgen. Heb je zelf de kennis en je eigen kapitaal om te injecteren? Dat is zelf een platenlabel starten misschien een goede oplossing.

Stap 1: Een sterke personal branding

Wat is personal branding in de muziekwereld? Personal branding is hoe je jezelf presenteert in de markt. Als artiest ben je een soort merk. Er zijn een tal van artiesten. Veel hebben hun eigen stijl en zijn daarop bekend. Deze blijft hetzelfde in grote lijnen, maar kan her en der verschillen. Zo wordt je uitstraling vaak ook gebaseerd op je album. Een mooi voorbeeld hiervan zijn 6ix9ine en Kanye. Hieronder staan een aantal voordelen opgesomd:

• Legen van de juiste focus
• Onderscheidend vermogen
• Je bent gemakkelijker te identificeren
• Je wordt beter herinnert
• Het maakt jou juist sterk op de markt

Zorg ervoor dat je een beetje opvalt in de massa. Er zijn ontzettend veel artiesten en het lijkt vaak dat jij daar toch niet tussen uit springt. En dat hoeft natuurlijk ook niet uit. Belangrijk is dat je consistent blijft. Gebruik overal dezelfde profielfoto. Dat zorgt weer voor erkenning en herkenning. Nu hoor ik je vragen: maar Jamie, wat heeft dit te maken met muziek contracten?

Platenlabels geven je een muziek contract wetende dat ze in je moeten investeren. Als jij nog geen ‘merk’ of ‘indentiteit’, zullen zij daar geld in moeten investeren. Als ik mijn eigen label zou hebben weet ik zeker dat ik minder geld hoef te investeren in een Suzan & Freek dan in een lil Gerald – die wel goede tunes heeft. De één staat al sterk en de ander is vrijwel onbekend. Dit heeft zeker impact op de muziek contracten.

Doe wel je research, want het kan natuurlijk ook weer averechts werken. Een slechte personal branding is ook niet per se wat je wilt. Het bouwen van je personal brand gaat veel tijd kosten en is lastig. Een tip is om het goed bij te houden in een document op je computer. Wat straal je uit? Wat zijn je kernwaarden? hoe ben je in het nieuws gekomen? Klopt deze uitstraling met wat je wilt uitstralen? etc…

Stap 2: Redelijke naamsbekendheid

Naamsbekendheid is een key-factor als het gaat om muziek contracten. Als je naar een label gaat voor een contract kijken ze altijd naar hoe bekend je bent. Ben je zichtbaar op Google? Heb je al streams op platformen als Spotify? Kennen mensen je?

Hierover valt te redetwisten. De één raadt aan om eerst een label te vinden die bij je (kaliber) past. De ander raadt aan om juist eerst zelf aan je naam te werken, voordat je ook maar iets met muziek contracten te maken wilt krijgen.

Stap 3: Polijs je Google resultaten

Zoekt iemand je op Google, dan is het sterk als er het één en ander naar voren komen. Als ik je een geheimpje mag vertellen: SEO is mijn specialisatie; wat staat voor ‘search engine optimalisation’ – ofwel zoekmachine optimalisatie.

Hierover heb ik uitgebreider geschreven in mijn artikel: Google benutten als artiest. Heb je haast? Laat mij het snel samenvatten: reach naar bloggers voor een artikel die (automatisch) online gaat op de datum dat jou track, ep of album online gaat. Een aantal sterke artikelen hebben je rug. Zo word je een online autoriteit – en daar zijn labels naar op zoek.

Voor mijn lanceringsstrategie had ik voor wat krantenartikelen gezorgd en de basis voor mijn Google ingericht. Video gemaakt door Ostenta; beetje stoer doen met kwade teksten – iets wat een beetje afweek van mijn storytelling vibe. Binnen 15 minuten zat de video al op 3.000 weergaven – onvoorstelbaar.

Het resultaat: ontzettend veel negativiteit en vervelende DMs, omdat het onder de ogen kwam bij de verkeerde doelgroep. Dit soort publiciteit is iets waar ik als persoon niet lekker op ga. Tegenwoordig maak ik nog steeds muziek, maar onder een andere naam én in het Engels. Muziek is en blijft een hobby en de spotlights staan is niks voor mij. Maaaar ik weet als geen ander hoe je dit kan bereiken. Mijn skills zit in producen en marketing. Rap & Hip hop is mijn genre – alleen zijn de veel artiesten awful om mee samen te werken.

Stap 4: Netwerken met A&R

Eerder in dit artikel hebben we al behandeld waar A&R voor staat. Een A&R manager is constant op zoek naar nieuw talent – naast het onderhouden van de contacten met de reeks getekende artiesten. Ga daarom eens netwerken met verschillende A&R managers. Vraag ze om eens samen koffie of thee te drinken. Niet om jezelf te pushen, maar gewoon om je netwerk eens uit te breiden in de muziekwereld. En nee, je hoeft jezelf niet te verkopen. Probeer veel van ze te leren.

Afronding

Zorg ervoor dat je in ieder geval basiskennis hebt over verschillende muziekcontracten. Krijg je de kans om er eentje te tekenen? Raadpleeg alsjeblieft een specialist die jou hierin helpt, maar zorg ervoor dat je ook iets van deze contracten begrijpt. Je hebt in ieder geval de juiste stap gezet en bent op zoek gegaan.

Normaal gesproken behandel je geen nieuwe onderwerpen in een conclusie, maar er is een specifiek onderzoek die een Shoutout verdient. Dit onderzoek die de ontleding van de verschillende muziekcontracten behandeld is hieronder te downloaden. Het onderzoek genaamd: ‘360° contracten in de muziekindustrie: een juridische analyse’ is geschreven door Dries Smet. Deze kwam ik tegen in de universiteitsbibliotheek van Universiteit Gent – tijdens mijn vooronderzoek voor dit artikel.